Wie zijn Wij?
Visie & Missie
Gevangenismuseum vzw werd opgericht om het verhaal te kunnen vertellen van de landlopers in Merksplas en Wortel. Maar al gauw bleek dat dit boeiende verhaal paste in een groter geheel, met enerzijds de context van de armoedebestrijding en anderzijds met de aanpak binnen het justitiële verhaal.
In de statuten lezen we:
Het museum staat ten dienste van de gemeenschap en is toegankelijk voor het publiek. Het museum is erop gericht de materiële en immateriële getuigenissen m.b.t. de gekozen themata te verwerven, in bruikleen te verkrijgen, te bewaren, wetenschappelijk te onderzoeken, te presenteren en te informeren voor doeleinden van studie, educatie en genoegen, zodat het maatschappelijk debat met betrekking tot de vrijheidsberoving op serene wijze kan worden gevoerd.
Organisatie
Gevangenismuseum vzw (GMM) is een vereniging van ca. 60 enthousiaste vrijwilligers, die bestaat uit een Algemene Vergadering en een Raad van Bestuur, beiden geleid door de voorzitter. In de Algemene Vergadering worden vooral strategische beslissingen genomen voor het richtinggevend beleid op (midden-) lange termijn. In de Raad van Bestuur worden deze keuzes voorbereid en nadien ook uitgevoerd.
Naast de vzw zijn er ook nog groepen, die het Gevangenismuseum vzw ondersteunen:
de Vriendenkring van het Gevangenismuseum (GMM VriKri) fungeert als een aparte feitelijke vereniging met ca 250 leden. Zij verlenen hun steun aan GMM door het betalen van een jaarlijkse bijdrage en ontvangen in ruil de nieuwsbrief, zodat zij als de eersten op de hoogte blijven van alle activiteiten van Gevangenismuseum vzw. Voor hen wordt er jaarlijks een activiteit georganiseerd.
de Sympathisanten van het Gevangenismuseum zijn een groep van ca 3000 personen, die belangstelling tonen voor de activiteiten van het Gevangenismuseum. Zij worden bij de grote evenementen op de hoogte gebracht.
de Helpers van het Gevangenismuseum verlenen als vrijwilliger onbezoldigd en uit vrije wil hulp bij diverse hand- en spandiensten van GMM-activiteiten.
de MuseumContactPersonen (MCP) zijn personeelsleden van het gevangeniswezen die ervoor zorgen dat documenten en voorwerpen, die in onbruik raken en die waardevol zijn voor de geschiedenis van het gevangeniswezen, in bruikleen worden geschonken aan het Gevangenismuseum. In elke Vlaamse gevangenis is één MCP-er actief.
de Externe Adviseurs van het Gevangenismuseum zijn (professionele) ervaringsdeskundigen die op verzoek advies geven aan GMM vzw.
de Gidsengroep van Merksplas is een samenwerking tussen GMM en Toerisme Merksplas, die gidsbeurten verzorgt in Merksplas, dus ook op het voormalige landlopersdomein van Merksplas.
Uit dit geheel van deze bestuursleden en vrijwilligers werden werkgroepen samengesteld die de nodige stappen volgen van elk erfgoedproject: verzamelen, inventariseren, conserveren, bestuderen, ontsluiten:
In de Werkgroep Beleid & Strategie (GMM Wg B&S) worden voorstellen ontwikkeld voor een beleid op langere termijn en voor de plaats van het museum in de samenleving.
In de Werkgroep Archief (GMM Wg Arch) worden gegevens, boeken, documenten en objecten verzameld, geïnventariseerd en geconserveerd, zodat ze beschikbaar zijn voor verder onderzoek en/of voor deelname aan tentoonstellingen.
In de Werkgroep Wetenschappelijk Onderzoek (GMM Wg WO) worden de specifieke aspecten van de landloperij en criminaliteit grondig bestudeerd, hetzij in het eigen archief, hetzij in samenwerking met andere archiefdepots, zodat deze kunnen worden ontsloten in het museum, in tentoonstellingen, publicaties, voordrachten, enz.
Enkele concrete voorbeelden zijn:
> Onderzoeken van landlopersdossiers in het Rijksarchief van Beveren:
= er werden 18000 scans gemaakt van de inschrijfregisters (1891-1912)
Deze 100.000 namen en gegevens worden nu overgebracht naar een xls-bestand.
= fijnmazige inventarisatie van de RWK-dossiers.
= bestuderen van de periode 1938-1940 waarbij er Joodse vluchtelingen
verbleven in de de gevangenissen van Merksplas en Wortel.
> "Oral History": afnemen van interviews bij (ex-)landlopers en
personen die met hen hebben gewerkt.
De Werkgroep Tentoonstelling (GMMWg Tento) organiseert een jaarlijkse (tijdelijke) tentoonstelling over het thema vrijheidsberoving. Na de keuze van het onderwerp volgt de uitdieping van de inhoud en de presentatie ervan voor de sterk geïnteresseerden en voor Jan-met-de-pet.
De Werkgroep Communicatie (GMM Wg Com) zorgt ervoor dat het Gevangenismuseum heel herkenbaar wordt gepresenteerd naar de buitenwereld toe, met behulp van nieuwsbrieven, website en sociale media.
Verhuizen?
"Op termijn verhuist het Gevangenismuseum naar de voormalige graanschuur van de Grote Hoeve.".Dat is ook verankerd in een overeenkomst, ondertekend door de gemeente, de provincie en Kempens Landschap. Deze maatregel past trouwens volledig in het tienjarenplan van de lopende restauraties, dat wordt gecoördineerd door de gemeente Merksplas in samenwerking met Kempens Landschap.
Voor een vluchtige verkenning kan de bezoeker terecht in "Bezoekerscentrum 5-7".
De bezoekers die zich verder willen verdiepen in het verhaal van de landlopers kunnen terecht in het gevangenismuseum. Ook nu al.
Gevangenismuseum vzw maakt van deze verhuis-gelegenheid gebruik om dan zowel de inhoud van het verhaal, de beleving en de presentatie ervan op een kwalitatief hoger peil te brengen...
Wij verzamelen
Ik heb nog enkele interessante voorwerpen liggen i.v.m. gevangenissen, kan v.z.w. het gevangenismuseum er iets mee doen?
Natuurlijk zijn wij steeds zeer blij om onze collectie uit te breiden? En mocht u stukken ter beschikking hebben die eventueel voor het gevangenismuseum interessant kunnen zijn, kan u altijd bovenstaande contactpersoon contacteren.
Het doel van een collectie aanleggen is tweeledig: Enerzijds willen we ervoor zorgen dat ons cultuur patrimonium niet verdwijnt. We leggen hierbij niet speciaal de nadruk op waardevolle voorwerpen maar ook op objecten die een verhaal meedragen of een maatschappelijk culturele waarde hebben. Anderzijds heb je voor een museum niet alleen een interessant museumverhaal nodig maar kunnen specifieke voorwerpen zeer nuttig te geven om bijvoorbeeld een speciale sfeer te scheppen of bepaalde zaken visueel voor te stellen.
Onze collectie bestaat op dit moment reeds uit een uitgebreide bibliotheek met naslagwerken over gevangenissen, strafrecht, justitie, ... Ook bevat ze een uitgebreide verzameling van gebruiksvorwerpen, celmeubilair, archiefmateriaal, vrijetijdsmateriaal en gereedschappen die werden gebruikt in de gevangenis om gedetineerden een nieuw beroep aan te leren.
Financiële hulp
Kan ik deze vereniging steunen?
Ja, dit kan, beschikt u over wat vrije tijd en wilt u op een actieve manier deelnemen aan de werking van dit project, contacteer ons.
Wij zijn op een aantal tereinen actief bezig: Bv. Met het verzamelen van verhalen van personen die vroeger op een of andere manier waren verbonden met het gevangenisleven. Anderzijds met het aanvullen van de collectie. Alle voorwerpen met betrekking tot het gevangenisleven zijn welkom.
Beschikt u niet over vrije tijd of staan practische problemen deze actieve samenwerking in de weg, dan kan u ons nog altijd financieel steunen en lid worden van de vriendenkring van het gevangenismuseum. Voor de som van 25 Euro blijft u op de hoogte van het reilen en zeilen van de vzw.
Storten kan op het rekening nummer:
Gevangenismuseum vzw
p.a. Hoevestraat 31, Merksplas
Met de vermelding Vriendenkring van het Gevangenismuseum
IBE52 0013 3937 6909 en BIC GEBABEBB
of
